Forkliftlerde Verimliliği ve İş Güvenliğini Artırmanın Yolları

Firmaların büyüyen rekabet ortamlarında ayakta durabilmeleri, kaliteli ve ucuz üretim ile beraber birim zamandaki çıktı miktarlarını arttırmaları ile mümkün olmaktadır. İşletme giderlerinin azaltılması ve kârın maksimizasyonu konusu, bütün firmalar için her zaman ana bir uğraş ve araştırma konusudur. Maliyet düşürme çabalarının temeli, kullanılacak teknolojiler ile insan gücüne bağımlılığın azaltılmasıdır. Gerekli teknolojilerin entegre edilmesi ile maliyetlerin azaltılması ve birim zamanda daha fazla ürün elde edilmesi, firmaların rekabet şanslarını artırmaktadır. Ayrıca bu teknolojiler verimlilik adına farklı çözümler ve alternatifler sunarak, tüm sektörlerde üretim ve depolama operasyonlarında kolaylık sağlamaktadır. Bu üretim ve depolama operasyonlarında teknolojiye bağlı olarak daha az insan gücü kullanımı ile daha yüksek kalite ve miktarlarda üretim yapılabilir.

Teknolojinin devreye girdiği bu iş alanlarında üretim, depolama ve sevkiyat aşamalarında ürünlerin taşınmasında yetersiz ve maliyetli olan insan gücünden vazgeçilmektedir. İnsan gücünün yerine ise, çok daha uygun mekanik kaldırma ve taşıma makineleri tercih edilmeye başlanmıştır. Bu mekanik kaldırma ve taşıma makinelerinden de üretimde ve üretim dışı ortamlarda rahatlıkla kullanılabilmesi ve çeşitliliği nedeniyle en sık kullanılanı forkliftlerdir.

İşletmelerde taşıma işlemlerinin en sık kullanılanı olan forkliftler vasıtasıyla taşımalar ile, istenen yüklerin kaldırılarak ve iletilerek yer değiştirilmesinde büyük bir kolaylık sağlanır. Ayrıca forkliftlerin gelişimi; taşıma ve çok yönlü kullanımların çeşitlendirilmesi adına her geçen gün daha fazla önem arz etmektedir. Buna karşın, forklift kullanım oranları sürekli arttıkça, forklift kaza ve çarpışmaları da aynı oranda artış göstermektedir. Bu yüzden de forkliftler, İş Sağlığı ve Güvenliği hususlarında ciddi bir alan teşkil etmeye başlamıştır. Forklift kazalarının ve çarpışmalarının önlenmesi için takip sistemleri ile forkliftlerin hız sınırlamaları, yavaşlatılmaları ve hatta gerekli anlarda durdurulmaları için bazı teknolojiler mevcuttur. Örneğin, IoT teknolojileri bu kaza ve çarpışmaların önlenmesi için kullanıcılara oldukça yardımcı olmaktadır. Yazının geri kalanında, bu hususlar detaylı olarak incelenecektir.

Forkliftlerin Üretime Direkt Katkıları

Forkliftler sayesinde, insan gücüne dayalı yük taşımalarına kıyasla, daha kolay, hızlı ve güvenli yer değiştirme işlemleri sağlanır. Depolama, ara stoklama ve istifleme amacı ile kullanılan forkliftler; ağır malzemeleri yükleme, taşıma ve istiflemek için de diğer uygulamalara göre daha avantajlı ve güvenli makinelerdir. Forklift kullanımının sağlayacağı yararlar konusunda, iş gücü kazancının ve zaman faktörünün hesaplanması ile genel bir fikir sahibi olunabilir. Çok sayıda çalışanın uzun sürede yapabileceği bir işi, forkliftler ile dakikalar içerisinde tamamlamak mümkündür. Bu nedenle, forkliftler taşıma sürelerini kısaltıcı etkileri ile üretime büyük katkıda bulunurlar.

Bir diğer yandan; taşıma, depolama ve yükleme gibi faaliyetlerde standart palet kullanımının artmasıyla birlikte, yüklerin üst üste konulabilmesi ve istiflenmesi sağlanarak dikine depolama tekniği gibi yeni yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemler sayesinde depolama işlemlerinde alan kullanımları maksimize edilmiş, forklift kullanım oranları oldukça artmıştır. Kullanım oranlarının gittikçe artması da forkliftlerin geliştirilmesini ve çeşitlendirilmesini sağlamıştır. Bu kullanım miktarının getirdiği forklift çarpışmalarına dayanan iş kazalarını önleme konusu ise, yeni teknolojik çözüm gereksinimlerini beraberinde getirmiştir.

Forkliftler, avantajlarının yanı sıra forklifte bağlı oluşan kazalar düşünüldüğünde, iş güvenliğinin önemli unsurlarından biri haline gelmiştir. İşyerlerinde sürekli olarak forklift nedenli çarpışmalar ile kazalar meydana gelmektedir. Bu duruma yönelik gerekli önlemler alınmadığında veya uygulanmadığında ise, forklift iş kazalarına bağlı olarak ölümler ve gün kayıplı kazaların miktarı da gittikçe artmaktadır. Forklift Güvenlik Sistemleri ile dışarıdan gelen müdahaleler ve riskler azaltılarak, çalışanlar meydana gelebilecek kaza ve çarpışmalardan büyük oranda korunmaktadır.

Kaza sınıflandırmaları, Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) belirlediği ana kaza başlıklarına göre tasnif edilmektedir. Burada forkliftlere bağlı iş kazası olarak nitelendirilebilecek kazalar; devrilen bir yükün veya makinenin altında kalarak yaralanma, nesnelerin devrilmesi sonucu yaralanma, forkliftin hareketli yük veya makinelere çarpması, forkliftin hareketli yük veya makinelerin arasına sıkışması ve forkliftin çalışanlara çarpması gibi ana gruplandırmalara ayrılmaktadır.

Forklift kazaları, “İş Kazaları Faaliyetleri” ve “Taşıma için Depolama ve Destekleyici Faaliyetler” gruplarına istinaden analiz edildiğinde, 2013 – 2017 yılları için SGK verileri doğrultusunda ortaya çıkan tablo aşağıda paylaşılmıştır:

Şekil 1, Yıllara göre taşımacılık için depolama ve destekleyici faaliyetler grubundaki iş kazaları grafiği (SGK istatistikleri, 2019)

Grafik doğrultusunda 2013 yılı ile başlayan forklift iş kazaları temelli yükselişin 2017 yılına kadar devam ettiği gözlemlenmiştir. Bu yükselişin ana nedenleri arasında, işletmelerin forklift operasyon güvenliğine yeteri kadar önem vermemesinin olduğu öngörülmektedir. Forklift iş güvenliği başlığı altında personele verilen güvenlik eğitimlerinin yanı sıra, forklift için uygulanması gereken prosedürlerin de uygulanmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca forklift iş güvenliği için gerekli kuralların belirlenmemesi, belirlense dahi bu kuralların operatör ve personellere aktarılıp kontrollerinin sağlanmaması kazaların diğer en büyük sebeplerindendir.

İmalat sektörü ve buna bağlı destekleyici iş alanları, ölümlü forklift kazalarının diğer sektörlerden daha fazla görüldüğü alanlardır. Yöneticiler, forklift operatörleri ve diğer tüm çalışanlar; forklift kazalarının oluşumunda etken olan hususlar hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Bu kişiler, tesislerde taşıma ve insan odaklı kazaların oluşumunu engelleme amaçlı eğitimler almalıdır.

Forklift Kaynaklı İş Kazaları Hakkında Yönetmelikler

Makine Emniyeti Yönetmeliği’ne göre makine üretici firmalar, makinelerin tasarım ve üretimi ile ilgili sağlık ve güvenlik kurallarına uymak zorundalardır. Yönetmelikte, forklift gibi iş makinelerinin emniyet mekanizmalarının tasarımı ve üretiminde aşağıdaki İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarına uyulması gerekmektedir:

• Temel sağlık ve güvenlik kuralları
• Belirli makine sınıfları için ilave temel güvenlik ve sağlık kuralları
• Makinelerin hareketi sebebiyle meydana gelen belirli tehlikeleri önlemek için temel sağlık ve güvenlik kuralları
• Kaldırma işlemi sebebiyle meydana gelen belirli tehlikeleri önlemek için temel sağlık ve güvenlik kuralları
• Yeraltı işleri için tasarlanmış makineler için temel sağlık ve güvenlik kuralları
• Kişilerin kaldırılması veya taşınması sebebiyle meydana gelen tehlikelerin önlenmesi için temel sağlık ve güvenlik kuralları

Ayrıca kullanılan forklift tipine göre, aşağıdaki emniyetli kullanım mekanizmaları ve standartları bulunmalıdır:

• Nesnelerin devrilmesine ve forkliftlerin çarpmasına karşı koruyucu yapı (ROPS)
• Düşen nesnelere karşı koruyucu yapı (FOPS)
• Forklift operatörünü koruma amaçlı emniyet tedbirleri (koltuklar ve emniyet kemeri, erişim vasıtaları)
• Kullanıma sunulmuş olan forkliftlerde olumsuz olarak insan, makine, tesis ve malzeme etkileşimleri için uyarı sistemleri (korna, yanıp sönen baş üstü ışıkları gibi)

Forklift Kaynaklı Çarpışmalar ile İş Kazalarını Önleme Sistemleri

Hem işveren hem de çalışanlar için bu kadar kritik bir konuda insan hatasına mahâl vermeden, en güvenli yol olarak teknolojiyi kullanmak, sistemli ve garanti çözümler ile işi sağlama almak artık bir zorunluluktur. Trio Mobil'in en gelişmiş IoT ve Yapay Zekâ teknolojilerini kullanarak geliştirdiği Veri Analitiği destekli “Forklift ve Yaya Güvenlik Sistemleri” hem operasyonların verimliliğini artırmakta, hem de forkliftlerin birbirleriyle, yayalarla veya belirlenen alanlar ile karşılaşmalarında otomatik olarak yavaşlatılmasını sağlayarak iş kazalarını önlemektedir.

Forklift Güvenliği Çözümü ile ilgili daha fazla bilgi almak için Forklift Güvenlik Çözümleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Ek olarak, işletmenize özel demo ve fizibilite çalışmalarıyla ilgili IoT uzmanlarımız ile iletişime geçmek için tys@triomobil.com'a mail atabilirsiniz.